Na co zwrócić uwagę, wykupując polisę OCP?
Firmy transportowe często przewożą ładunki o niemałej wartości. W związku z tym warto zadbać o ich zabezpieczenie, aby chronić nie tylko siebie, ale również własność kontrahentów. Na rynku ubezpieczeń istnieje specjalnie przygotowana polisa dla przewoźników, która chroni transportowany towar przed szeregiem nieprzyjemnych i nieprzewidzianych zdarzeń. Wykupując polisę OCP warto znać jej definicję, przeznaczenie oraz cenę.
Co to jest ubezpieczenie OCP?
OCP to inaczej ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej przewoźnika. Polisa została stworzona z myślą o firmach transportowych oferujących odpłatny przewóz rzeczy. Chroni ona przed uszkodzeniem, zniszczeniem, kradzieżą lub pożarem ładunku, a także opóźnieniem dostawy towarów. Jej dokładny zakres może być zróżnicowany i podlega negocjacjom.
Ubezpieczenie jest dobrowolne i zawiera się ją przeważnie na 12 miesięcy. Choć nie ma obowiązku posiadania go, wielu kontrahentów decyduje się na korzystanie wyłącznie z usług firm, które mają OCP. Przy tym należy wspomnieć, że nie dotyczy to samego dysponowania polisą, ale również jej zakresu w kontekście terytorium obowiązywania, towarów objętych ochroną czy treści poszczególnych klauzul.
Jakie są rodzaje OCP?
W przypadku OCP główny podział dotyczy zakresu geograficznego ochrony. W związku z tym wyróżnia się ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej przewoźnika drogowego dla transportu:
- krajowego — obowiązujące na terenie Polski,
- międzynarodowego — dotyczące przewozu zagranicznego.
Polisy różnią się nie tylko terytorium, na którym obowiązują, ale także zakresem podstawowej ochrony. Wynika to z tego, że ich zasady regulują odmienne akty prawne. Są to odpowiednio:
- Ustawa z dnia 15 listopada 1984 r. Prawo przewozowe dla ubezpieczenia krajowego,
- Konwencja o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów (CMR) w kontekście polisy międzynarodowej.
Ubezpieczenie OCP — co obejmuje?
Bardzo ważne jest dokładne rozróżnienie między zakresami ubezpieczeń OC oraz OCP. Pierwsze obejmuje ochroną jedynie szkody wyrządzone na drodze, ale w żaden sposób nie zabezpiecza transportowanego mienia. Dopiero ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej przewoźnika sprawia, że w razie uszkodzenia lub utraty towaru, a także opóźnienia w dostawie, zostanie wypłacone odszkodowanie.
Jednak towarzystwa ubezpieczeniowe nie zapewniają zabezpieczenia wszystkich rodzajów ładunków. Wyłączeniu podstawowej ochrony OCP podlegają szkody związane z przewozem m.in.:
- towarów niebezpiecznych (ADR),
- żywych zwierząt,
- kontenerów,
- pieniędzy,
- dzieł sztuki,
- leków,
- drogiego sprzętu elektronicznego.
W sytuacji, gdy dokonuje się przewozów tego rodzaju rzeczy, należy odpowiednio rozszerzyć zakres ubezpieczenia. To jednak wiąże się ze zwiększeniem składki OCP. Do wyłączeń ochrony polisy często należą też takie zdarzenia jak:
- użycie niesprawnego pojazdu,
- kierowanie samochodem przez osobę bez niezbędnych uprawnień,
- niewłaściwe załadowanie lub rozmieszczenie towaru,
- wjazd do państwa, na którego terenie polisa OCP nie obowiązuje,
- nieprzestrzeganie czasu pracy kierowców,
- postój na niestrzeżonym parkingu.
Aby zapoznać się z dokładną listą wyłączeń polisy, należy przeczytać OWU (Ogólne Warunki Ubezpieczenia). Każdy ubezpieczyciel może ustalić własną listę sytuacji i zdarzeń, w ramach których ochrona nie obowiązuje. Jednak istnieje również spora dowolność co do negocjacji.
Dodatkowe klauzule do ubezpieczenia OCP
W ramach negocjacji, co do zakresu ubezpieczenia OCP, można zawrzeć w umowie dodatkowe klauzule poszerzające jego ochronę (spośród 50 pozycji). Niektóre z nich są niezbędne, aby móc funkcjonować w branży, a pozostałe stanowią opcje w zależności od charakteru działalności i rodzaju przewożonych towarów.
Klauzula postojowa
Jedną z najważniejszych klauzul, które powinny znaleźć się w OCP, jest klauzula postojowa. Zawarcie jej w umowie sprawia, że będzie obowiązywać ochrona podczas postoju pojazdu przed:
- kradzieżą ładunku lub jego części,
- kradzieżą pojazdu wraz z towarem,
- rozbojem.
W ramach klauzuli są ustalone zasady parkowania, które należy spełnić. W niektórych przypadkach zapisy pozwalają na zatrzymywanie się na zatoczkach, przydrożnych parkingach czy autostradowych MOP-ach. Jednak można spotkać się również z wymogami dotyczącymi oświetlenia, monitoringu czy nawet parkowania jedynie na strzeżonych parkingach. Przeważnie im luźniejsze warunki klauzuli, tym wyższa składka OCP.
Klauzula wydania towaru osobie nieuprawnionej
Wyłudzenie towaru to przestępstwo, którego ofiarą pada sporo firm transportowych. W wielu przypadkach można tego uniknąć, bezwzględnie przestrzegając procedur, jednak i to nie daje stuprocentowej gwarancji bezpieczeństwa. Właśnie dlatego klauzula wydania towaru osobie nieuprawnionej jest tak ważna i często nawet konieczna, aby nawiązać współpracę z kontrahentem.
W ramach powyżej wspomnianej klauzuli znajdują się takie informacje jak:
- całkowita suma ubezpieczenia na tego rodzaju sytuacje,
- limit wypłaty na zdarzenie,
- szereg procedur i warunków do spełnienia, aby ochrona obowiązywała.
Żeby można było skorzystać z klauzuli w razie wydania towaru osobie nieuprawnionej, należy dokładnie przeszkolić spedytorów i kierowców. Jeżeli nie będą bezwzględnie stosować się do ustalonych procedur i warunków, odszkodowanie nie zostanie wypłacone.
Klauzula opóźnienia terminu dostawy
W ramach opóźnienia dostawy mogą wystąpić dwa rodzaje szkód: w przesyłce (np. zepsucie się żywności) lub inne (np. finansowe). Pierwszy przypadek podlega podstawowemu zakresowi OCP. Jeśli spóźnienie spowodowało szkody poza przesyłką, polisa przewoźnika musi zawierać klauzulę dotyczącą opóźnienia dostawy.
Jeżeli chodzi o OCP w ruchu krajowym, zgodnie z art. 83. ust. 1. prawa przewozowego odszkodowanie w takiej sytuacji wynosi do wysokości podwójnej kwoty przewoźnego. W przypadku transportu międzynarodowego obowiązuje art. 23. ust. 5. konwencji CMR, w którym ustalono wysokość odszkodowania do kwoty przewoźnego. Biorąc pod uwagę możliwe konsekwencje finansowe, warto zdecydować się na tę klauzulę.
Inne klauzule do ubezpieczenia OCP
Oprócz powyższych istnieje jeszcze wiele klauzul, które poszerzają ochronę ładunku. Wśród nich są nawet dotyczące szkód po spożyciu alkoholu czy innych substancji odurzających, nieaktualnych badań technicznych lub ważności uprawnień. Firmy transportowe mogą przygotować się na niemal każdą ewentualność. Należy mieć jednak na uwadze, że im więcej klauzul się zawrze w umowie, tym wyższa będzie cena ubezpieczenia.
Od czego zależy koszt ubezpieczenia OCP?
Podobnie jak w przypadku innych ubezpieczeń, składka OCP jest wyliczana indywidualnie. Przeważnie wynosi ona od kilkuset do nawet kilku tysięcy złotych w skali roku. Na jej wysokość składa się wiele różnych czynników, którym zdecydowanie warto się przyjrzeć. Głównym wyznacznikiem jest wysokość rocznych obrotów netto firmy, która stanowi bazę dla kalkulacji ceny. Im wyższy dochód, tym większej składki można się spodziewać.
Rodzaj OCP i zakres terytorialny
Obszar obowiązywania ubezpieczenia OCP ma bardzo duże znaczenie w kontekście wysokości składki. Oczywisty jest fakt, że w przypadku polisy międzynarodowej koszt będzie wyższy niż przy wyborze krajowej. Jednak wzrośnie dużo bardziej, jeżeli ma obowiązywać na terenie krajów podwyższonego ryzyka, takich jak np. Rosja, Ukraina, Białoruś, Kazachstan czy Mołdawia. Warto mieć to na uwadze, jeżeli oferuje się transport do tych państw lub przez nie.
Zakres ubezpieczenia OCP
Liczba klauzul oraz ich wymagania również mają znaczny wpływ na koszt OCP. Im ich więcej albo ich warunki są luźniejsze, tym więcej towarzystwo ubezpieczeniowe będzie oczekiwało w ramach składki. Przewoźnikowi przeważnie zależy na tym, aby zakres polisy był jak najszerszy, jednak musi liczyć się ze znacznym wzrostem ceny ubezpieczenia OCP.
Suma gwarancyjna
Suma gwarancyjna to kwota, do której towarzystwo ubezpieczeń wypłaci odszkodowanie. Im jest większa, tym wyższą składkę OCP trzeba zapłacić. Warto ją ustalić na takim poziomie, aby wartość najdroższego przewożonego ładunku była niższa lub równa sumie gwarancyjnej. Duże znaczenie ma również jej rodzaj, czyli czy jest:
- na jedno i wszystkie zdarzenia (redukcyjna) - pomniejszana każdorazowo o wysokość wypłaconego odszkodowania,
- na każde zdarzenie (nieredukcyjna) - wynosi cały czas tyle samo niezależnie od tego, ile razy i jakie kwoty wypłacono wcześniej.
Przy wyborze nieredukcyjnej sumy gwarancyjnej trzeba liczyć się z kosztem OCP wyższym o ok. 10-20%. Jednak to dużo wygodniejsze rozwiązanie, dlatego warto z niego skorzystać.
Czy warto mieć ubezpieczenie OCP?
Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej przewoźnika drogowego jest dobrowolne. Jednak bez niego zdobycie zlecenia transportowego stanowi spore wyzwanie. W związku z tym warto się w nie zaopatrzyć, aby odpowiedzieć na oczekiwania kontrahentów. Oprócz tego polisa stanowi bardzo dobrą ochronę w razie nieprzewidzianych zdarzeń, w wyniku których może dojść do uszkodzenia czy utraty ładunku lub opóźnienia w przewozie. Klienci także na tym korzystają, gdyż w razie powstania szkody otrzymują stosowne odszkodowanie.
Jednak należy pamiętać, że ubezpieczenie OCP nie zwalnia od dochowania najwyższej staranności w ramach świadczonych usług. Jeżeli ubezpieczony nie dołoży starań, aby zapobiec szkodzie oraz jej rozmiarom, towarzystwo ubezpieczeniowe może wydłużyć procedurę odszkodowawczą lub odmówić wypłaty świadczenia.