Co warto wiedzieć, wykupując ubezpieczenie OCS?
Branża TSL wiąże się ze sporym ryzykiem. Na każdym etapie zlecenia istnieje ryzyko niespodziewanych zdarzeń, które mogą doprowadzić do uszkodzenia czy nawet utraty transportowanego mienia. Aby zabezpieczyć się przed konsekwencjami wiążącymi się z takimi sytuacjami, spedytorzy powinni zaopatrzyć się w ubezpieczenie OCS. Jednak zanim dokona się zakupu, należy gruntownie zapoznać się z zasadami polisy, jej wyłączeniami oraz najważniejszymi cechami.
Ubezpieczenie OCS — co to jest?
OCS, czyli inaczej „ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej spedytora”, to polisa skierowana do firm zajmujących się pośrednictwem w przewozie rzeczy. Chroni ona przed skutkami popełnionych błędów w ramach wykonywania czynności spedycyjnych czy wyboru podwykonawcy. Jej dokładny zakres podlega negocjacjom i jest zróżnicowany w zależności od towarzystwa ubezpieczeniowego i jego oferty.
W polskim czy europejskim prawie nie istnieje obowiązek posiadania ubezpieczenia OCS. Mimo tego wielu kontrahentów nie decyduje się na korzystanie z usług firm spedycyjnych, które nie posiadają ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej spedytora o odpowiednim dla transportowanego towaru zakresie oraz wystarczającej wysokości sumy ubezpieczenia. Dysponując polisą OCS, przedsiębiorstwo zajmujące się pośrednictwem w przewozie zwiększa swoją wiarygodność oraz zapewnia swoim klientom odszkodowanie w razie popełnienia błędów czy wystąpienia komplikacji.
Zakres ubezpieczenia OCS
Odpowiedzialność cywilna spedytora, która jest przedmiotem ubezpieczenia OCS, chroni przedsiębiorstwo przed konsekwencjami popełnienia błędów w ramach wypełnienia czynności spedycyjnych. Dokładny zakres wspomnianej odpowiedzialności jest określony w art. 794-804. Ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks Cywilny. Z przepisów wynika, że firma zajmująca się pośrednictwem w przewozie rzeczy w ramach umowy spedycji jest zobowiązana do wysłania lub odbioru przesyłki, a także dokonania innych usług związanych z przewozem, z wyłączeniem samego transportu. Do takich czynności mogą zaliczać się:
- opracowanie instrukcji wysyłkowych,
- doradztwo w zakresie warunków, trasy czy środka transportu,
- organizacja przewozu,
- zawieranie umów przewozu,
- przygotowanie dokumentacji związanej z transportem,
- załadunek, przeładunek i wyładunek przesyłki,
- przygotowanie przesyłki do przewozu (w tym dokonanie kontroli ilościowej),
- pakowanie i przepakowywanie towarów,
- magazynowanie lub składowanie przesyłki (do 60 dni),
- organizacja konwojowania, ochrony fizycznej lub dozoru na czas transportu,
- dokonywanie odpraw celnych na rachunek zleceniodawcy (z wyłączeniem czynności agenta celnego).
Suma ubezpieczeniowa
Wysokość możliwego odszkodowania w razie wystąpienia szkody określa suma ubezpieczenia OCS. To górna granica odpowiedzialności towarzystwa z tytułu każdego zdarzenia, które wystąpi w okresie obowiązywania polisy. Ustala się ją indywidualnie, a jej wysokość wpływa na to, jak duża będzie składka ubezpieczeniowa.
Obszar obowiązywania
Pod względem zakresu terytorialnego ubezpieczenia OCS znaczna większość towarzystw oferuje polisy, które obejmują Polskę oraz Europę. Jeżeli istnieje potrzeba poszerzenia obszaru obowiązywania, należy ustalić to indywidualnie.
Czego nie obejmuje podstawowy zakres OCS?
Główne ograniczenie ochrony ubezpieczenia OCS stanowi rodzaj spedytowanych towarów. Polisy w podstawowym zakresie nie obejmują m.in.:
- żywych zwierząt,
- pieniędzy, dokumentów i korespondencji pisemnej,
- dzieł sztuki,
- broni i amunicji,
- towarów ponadgabarytowych i ciężkich,
- kontenerów, palet i innych opakowań zwrotnych,
- ładunków niebezpiecznych (ADR).
Istnieją również sytuacje, które nie stanowią podstawy do ochrony ubezpieczenia OCS lub ją wyłączają. Są nimi np.:
- pozostawienie towaru bez dozoru,
- wydanie ładunku osobie nieuprawnionej,
- ubytek wagi w towarach masowych, który przekracza normy ustalone przepisami,
- błędy i nieporozumienia przez otrzymanie zlecenia ustnie lub telefonicznie,
- opóźnienie dostawy,
- modyfikacja towaru (naprawa, obróbka czy produkcja),
- przyjęcie przez ubezpieczonego odpowiedzialności szerszej niż ustalony w prawie zakres umowy spedycji.
Jak w przypadku niemal każdego ubezpieczenia, OCS nie chroni również w razie wykrycia znamion winy umyślnej lub rażącego zaniedbania w ramach wykonywanych obowiązków określonych w umowie spedycji.
Jak można rozszerzyć zakres ubezpieczenia OCS?
W ramach negocjacji z towarzystwem można odpowiednio rozszerzyć przedmiot ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej spedytora tak, aby odpowiadał charakterowi prowadzonej działalności. Najbardziej oczywiste wydaje się objęcie ochroną spedycji specyficznych towarów w innym wypadku podlegających wyłączeniu, które się obsługuje. Jeżeli terytorium wypełnianych obowiązków wykracza poza Europę, warto to zaznaczyć w ramach rozmów z ubezpieczycielem, aby poszerzyć zakres terytorialny o odpowiednie państwa.
W niektórych firmach ubezpieczeniowych można się spotkać również z rozszerzeniem dotyczącym szkód powstałych w wyniku tzw. rażącego zaniedbania, którego definicja jest raczej nieostra. Dokupując taką klauzulę, można ograniczyć ryzyko odmowy wypłaty odszkodowania, dlatego warto ją poważnie rozważyć. Dobrym pomysłem jest również poszerzenie zakresu umowy o szkody wynikłe podczas współpracy z podwykonawcami.
Warto wziąć pod uwagę fakt, że umowa spedycji, w której ustaleniach zawarta została również usługa samego transportu, w świetle prawa jest umową przewozu, a firma spedycyjna staje się przewoźnikiem umownym. Tego rodzaju zleceń ubezpieczenie OCS nie obejmuje, dlatego warto rozszerzyć je o OC przewoźnika umownego. Dzięki temu spedytor zapewni sobie ochronę nawet w takich sytuacjach.
Ubezpieczenie OCS — cena
W przypadku wszystkich polis, także takiej jak ubezpieczenie OCS, cena jest wyliczana indywidualnie. Towarzystwo bierze pod uwagę zawartość umowy oraz ocenę ryzyka. Podstawą naliczenia składki jest łączna wartość przychodu netto. Im większy obrót się wykaże, tym wyższa będzie cena ubezpieczenia OCS. Może wynosić od kilkuset do kilku tysięcy złotych w skali roku.
Zakres ubezpieczenia OCS
Decydując się na podstawową wersję polisy OCS, zapłaci się najniższą możliwą cenę. Wraz z dodaniem rozszerzeń co do terytorium obowiązywania, rodzaju obsługiwanych ładunków czy dodatkowych zdarzeń objętych ochroną, wysokość stawki będzie się proporcjonalnie zwiększać. Jednak warto na tym nie oszczędzać i zainwestować w ochronę, która będzie odpowiednia dla oferowanych usług.
Suma ubezpieczenia
Zgodnie z art. 801. Kodeksu Cywilnego odszkodowanie nie może przewyższać zwykłej wartości przesyłki oprócz przypadków, gdy szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego zaniedbania. W związku z tym dobrze jest wynegocjować sumę ubezpieczenia, która będzie większa niż wartość najbardziej kosztownych ładunków. To także ma podnieść cenę ubezpieczenia OCS, jednak warto to zrobić.
Czy warto mieć ubezpieczenie OCS?
Choć nie ma obowiązku posiadania ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej spedytora, wielu kontrahentów tego oczekuje. Bez niego uzyskanie zleceń może stanowić sporą trudność, gdyż w razie wystąpienia szkody właściciel ładunku nie ma gwarancji uzyskania odszkodowania. W związku z tym warto skorzystać z ubezpieczenia OCS, aby odpowiedzieć na wymagania branży TSL i podmiotów, którzy wtedy dużo chętniej skorzystają z usługi spedycji.