Elektroniczny CMR — standard już od 2025 roku?
Polska pod względem cyfryzacji, w tym elektronicznego obiegu dokumentów, znajduje się na 21. miejscu w Europie i 34. na świecie. To wynik zasługujący na poprawę, ponieważ wprowadzenie cyfryzacji, w tym elektronicznego listu przewozowego, byłoby bardzo korzystne dla krajowej gospodarki, zwłaszcza dla branży transportu drogowego. Przekonaj się, czym jest elektroniczny CMR i z czym się wiąże. Szczególnie że za kilka lat może być standardem.
Dowiesz się z artykułu:
- co to jest e-CMR,
- czym różni się od papierowego listu przewozowego,
- jakie korzyści niesie ze sobą cyfrowy dokument CMR,
- jak będą przebiegać prace nad wprowadzeniem go.
Co to jest elektroniczny list przewozowy (CMR)?
Elektroniczny międzynarodowy list przewozowy stanowi odpowiednik papierowej wersji tego dokumentu. Zgodnie z treścią art. 4. Konwencji CMR analogowy list przewozowy jest dowodem zawarcia umowy przewozu. Z art. 2. ust. 2 Protokołu dodatkowego do Konwencji o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów (CMR) dowiesz się, że elektroniczna wersja dokumentu jest traktowana na równi z papierową.
W związku z tym list przewozowy wystawiony cyfrowo ma taką samą wartość jak ten wystawiony na papierze.
Elektroniczny list ma wszystkie dane, które znajdują się w jego analogowej wersji. Dodatkowo może być wzbogacony o śledzenie trasy transportu czy wyliczenia ETA (estimated time of arrival), co daje większe możliwości kontroli nad procesem logistycznym. Wykorzystanie listów przewozowych w formie elektronicznej będzie możliwe z wykorzystaniem certyfikowanych platform.
Kiedy w Polsce nastąpi wdrożenie elektronicznego listu przewozowego?
Stosowanie elektronicznego listu przewozowego ma być możliwe do sierpnia 2024 r., a pełne wdrożenie systemu elektronicznych informacji jest zaplanowane na sierpień 2025. Terminy są zgodne z ustaleniami Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/1056 z dnia 15 lipca 2020 r. w sprawie elektronicznych informacji dotyczących transportu towarowego – Electronic Freight Transport Information eFTI (inaczej: rozporządzenia e-FTI).
Jak będzie wyglądało korzystanie z cyfrowego listu przewozowego?
Stosowanie cyfrowego listu nie będzie się różniło znacznie od wystawiania listu przewozowego w wersji papierowej. Faktycznie, sporą różnicą będzie brak konieczności korzystania z papieru, jednak sam proces pozostanie bez zmian. Tak jak obecnie:
- CMR zostanie wystawiony przed rozpoczęciem usługi,
- znajdą się na nim te same informacje,
- na koniec transportu przewoźnik będzie musiał uzyskać podpis odbiorcy.
Jednak wszystkie strony transakcji będą miały stały dostęp do dokumentu, a podpis czy uwierzytelnienie listu przewozowego nastąpi przez podpis elektroniczny lub jakąkolwiek inną elektroniczną metodę uwierzytelnienia dozwoloną przez prawo danego kraju.
CMR kontra e-CMR - największe różnice
Elektroniczna wersja listu przewozowego ma sporo zalet, które mogą przynieść spore oszczędności i usprawnienia w procesie transportu towarów.
Czas, który należy poświęcić na czynności administracyjne związane z papierowym listem, wynosi ok. 23 minuty. Ten sam proces dotyczący elektronicznego listu trwa 9 minut (dane z analizy wykonanej przez SIRA Consulting Research dla Ministerstwa Transportu w Danii). To nie tylko oszczędność czasu, ale i pieniędzy, gdyż oszczędność wynosi aż 9 zł / list przewozowy.
Wykorzystanie elektronicznych dokumentów przewozowych likwiduje wątpliwości związane ze wzorem listu przewozowego, który nie został określony w konwencji CMR. List CMR w tej formie to tylko zbiór danych przechowywany na odpowiedniej platformie. Dodatkowo nie trzeba przygotowywać aż 3 egzemplarzy, gdyż każda strona transakcji ma dostęp do dokumentu z poziomu swojego komputera.
Cyfrowe dokumenty przewozowe — korzyści
Korzyści, które niesie ze sobą digitalizacja listu przewozowego, są bardzo duże. Już wcześniej była mowa o dostępie do niego dla wszystkich stron transakcji od momentu wystawienia czy uproszczonym i szybszym procesie obsługi administracyjnej. To ciągnie za sobą jeszcze większe zalety.
Zastosowanie stawki 0% VAT w eksporcie i WDT (Wewnątrzwspólnotowej Dostawie Towarów) wymaga przedłożenia dowodów spełnienia wymogów ustawowych, którym może być np. list przewozowy. Jeżeli dostawca towaru nie uzyska go w odpowiednim terminie, będzie musiał rozliczać się ze stawką VAT krajową i dopiero po uzyskaniu dokumentu reklasyfikować transakcję. Bezpośredni dostęp do listu na cyfrowej platformie zarówno dla stron transakcji, jak i państwowych instytucji, znacznie upraszcza korzystanie ze stawki 0%.
Przewoźnikowi zależy na sprawnej akceptacji faktury i uzyskaniu płatności. Dostarczenie papierowego listu przewozowego, szczególnie jeśli zależy nam na uniknięciu pustych przejazdów, może zająć od kilku dni do nawet 2 tygodni. W przypadku cyfrowego listu przewozowego nie jest to konieczne, a spedytor czy zleceniodawca otrzymuje informację o podpisie odbiorcy natychmiastowo.
Braki czy nieprawidłowości na klasycznym liście przewozowym powodują spore opóźnienia i problemy. Poprawki w elektronicznym systemie listów przewozowych to kwestia kilku chwil. To kolejny argument za tym, że używanie elektronicznych listów może być opłacalne.
Przechowywanie listów CMR na specjalnej platformie informatycznej na pewno zajmuje mniej miejsca. W przypadku papierowej formy listu przewozowego trzeba wydzielić odpowiednią przestrzeń w biurze czy magazynie.
Jak przebiegają prace nad wprowadzeniem listu przewozowego e-CMR?
W Polsce na początku 2022 r. organizacja GS1 stworzyła niezależne forum, które ma na celu wdrożenie zapisów rozporządzenia eFTI. W zakresie prac zawierają się kwestie prawne oraz technologiczne, w tym zasady stosowania i struktura dokumentów elektronicznych. Wyniki prac mają zostać przedstawione Ministerstwu Infrastruktury na koniec roku.
Do forum należą m.in. Polski Instytut Transportu Drogowego, Polska Izba Spedycji i Logistyki, Ogólnopolskie Stowarzyszenie Pracodawców Transportu Nienormatywnego, Zrzeszenie Pracodawców – Transport i Logistyka Polska oraz Zrzeszenie Międzynarodowych Przewoźników Drogowych.
Od sierpnia 2024 r. zaczynają obowiązywać zapisy rozporządzenia eTFI, więc do tego czasu e-CMR powinien już działać. Rok później, czyli w sierpniu 2025 r., ma nastąpić pełne wdrożenie.
Wprowadzenie cyfrowego listu przewozowego może zrewolucjonizować zarówno transport międzynarodowy, jak i krajowy.
